apolono kaj hiakinto, 4

apolono kaj hiakinto, 4.

meze de mallumo, nur la maro aŭdiĝas, trankvile ronronanta kiel leona ideto.
malproksima lumo komencis fariĝi pli intima al la aferoj. unue, la turo, brilanta, poste la metaloj, la pli helaj muroj, kvazaŭ nevidebla dio blovadas bildon, kiu ekaperadas iom post iom. la nigraĵoj de la fenestroj iĝadis pli nigraj, ĉar la kastelaj muroj ekblankiĝadis. la tuta figuro aperadis kiel miraklo. oni jam sukcesas vidi tra la embrazuroj, la movadon de la laca gardostaranto kiu iras kaj venas. kaj kiam li iras lia ombro ne estas tiel pala, kiel estis dum la venado. kaj kiam li venas lia ombro desegniĝas ankoraŭ pli forta, fidele sekvante ĉiun movon, ne plu svaga, ne plu timema, sed konscia, totala, plena, plilongiĝante, enirante tra la fendoj, rompante sin, kliniĝante, alproksimiĝante aŭ rapide etendante sin sur la valo perdita ene de nebulo, ĉiufoje pli kompakta. ĉar finfine la suno tute sin montras.
la bruado ŝajnis sekvi la vekiĝon de la okuloj. unue, nur forgesitaj kantadoj de malproksimaj birdoj, vestiĝoj de perdita kanzono. ĉi tie kaj tie, nun kaj poste, pli ofte, pli proksime, la marteletoj, la grincadoj, la zumadoj, la pepadoj, susuroj, flustroj, triloj, blekoj, metalsonoj, akvoj, paŝoj, krioj, muĝadoj, radoj de ĉaro kaj kokido, aflikte klukante, forkuras por ne esti frakasata de la veturilaĉo.
falis la hakilo, la segilo segis, la martelo enirigis en la ĉevalajn hufojn la najlojn, kiuj firmigas la hufumojn. kaj kiam, de tempo al tempo, la tuta kastelo silentadis por spiri kaj ripozeti, de malproksime oni aŭdadis la voĉojn de la kamparanoj kaj la melankolian kantadon de la tolaĵlavistinoj ĉe la ŝtonoplena kurbo de la rojo.
teofilo malfermis siajn okulojn. verdaj okuletoj, fulmetantaj kaj travideblaj kiel smeraldoj, rigardadis liajn movojn. la knabo ekstaris kaj intencis eliri.
atendu! kio okazis?
ni bezonis enrompi la pordon. neniu respondis kaj avo ordigis eniri perforte. vi estis mortinto. la sinjorino volas ke mi avertu ŝin tuj kiam vi vekiĝu.
atendu! trankviliĝu!, knabo. mi volas ĉion aŭdi de vi. vi diras ke mi estis mortinta?
ne. do, mi volas diri… mi venis malantaŭ ili kaj mi rimarkis ke vi estis mortinta, sangokovrita, nuda.
ĉu nuda?
avo ekkoleris: malaperu, enŝoviĝulo! sed mi restis malantaŭ la pastro kaj ĉion vidis. la pastro diris, ke vi ne mortis, mi ĵuras ke jes. avo vidis min denove: sintrudulo, ĉu vi volas vertofrapon? el la pordo mi ne sukcesis bone vidi .
ĉu via avo? kiu estas via avo?
via konsilisto.
ah, vi estas la nepo de hans. luis’, ĉu ne? estas tre malhela, mi ne rekonis vin. vi multe kreskis. bone, bone. ho, mi sentas doloron. atendu, ne iru nun. mi volas ĉion scii. ĉu vi aŭdis tion, kion ili diris?
avo vidis min ĉe la pordo kaj sakris. pro tio mi kaŝis min sub la tablo. Ili eliris por voki la mastrinon. ĝuste tiam mi vidis tiun truon.
ĉu truo?
tie, rigardu. ĉu vi ne scias pri ĝi?
Continue lendo “apolono kaj hiakinto, 4”
Visitas: 277

Gil Vicente 40. AKTO PRI LA KANAANA VIRINO (1534)

baal-zebub
Resumo:
Tri paŝtistinoj venas, ili reprezentas la tri leĝojn: la leĝo de la naturo, la leĝo de la Sankta Skribo kaj la leĝo de la graco. Silvestra, la leĝo de la naturo, bredas la idolanojn; Hebrea, la leĝo de la Sankta Skribo, bredas la judojn; Veredina, la leĝo de la graco, estas paŝtistino de la kristanoj. Ĉi lasta anoncas ke la Mesio jam naskiĝis kaj predikas inter la popolo. Poste, Satano plendas ĉar li ne sukcesis tenti Kriston. Baal-Zebub informas ke li turmentas la filinon de la Kanaana Virino. Ĉiuj eliras kaj venas Kristo kun ses apostoloj. Tiuj petas al Kristo por instrui ilin, kiel preĝi. Kristo instruas la Patroniam, etendante la tekston per klarigojn. La Kanaana virino venas kaj petas ke li sanigu sian filinon, kiu estas demonposedata. Ŝi priskribas la suferadon de la knabino: “Ŝi havas siajn brakojn torditaj, furiozajn okulojn, nekombitajn harojn, duondormantajn membrojn. Ŝi krias, ŝi bruas, kaj helpo estas ĉe vi.” Kristo diras ke li venis por savi la judojn: “Mia Patro faris min paŝtisto de la brutaro de Sia volo, de la ŝafojn de Jakobo, kiuj devenas de Abrahamo.” La apostoloj propetas. Sekvas la biblia rakonto de la repliko de la virino pri la hundoj kiuj manĝas la falintajn panerojn de la bankedo. Ŝia fido ŝin savis. La filino estas kuracata. La demonoj turmentas sin.
 
 GV133. Silvestra
Serra que tal gado tem,
Não na subirá ninguem.
Não na subirá ninguem.
Serra que tal gado tem.
Monto kiu havas tian gregon,
Neniu supreniros al ĝi.
Neniu supreniros al ĝi.
Monto kiu havas tian gregon,
(kantas Carmen Ziege)
 
 GV134. Veredina
Serranas, não hajais guerra,
Que eu sam a flor desta serra.
Pera ser flor desta serra.
Serranas, não hajais guerra.
E vos escusae a guerra,
Que eu sam a flor desta serra.
Eu sam a flor desta serra.
Serranas não hajais guerra.
Montaninoj, ne militu kontraŭ mi,
Ĉar mi estas la floro de ĉi monto.
Ĉar mi estas la floro de ĉi monto,
Montaninoj, ne militu kontraŭ mi.
Rezignu pri milito kontraŭ mi
Ke mi estas la floro de ĉi monto.
Mi estas la floro de ĉi monto.
Montaninoj, ne militu kontraŭ mi.

(kantas Kátia Santos)

GV134: Kanaana Virino
Senhor, filho de David,
Amercea-te de mi.
Clamabat autem.
Sinjor’, Davidido,
Kompatu min.
Tamen ŝi kriadis.
(kantas Kátia Santos)
Komentario:
Gil Vicente verkis ĉi Akton por plenumi peton de abatino. Ĝi estas unu el siaj lastaj verkoj. Oni rimarkas ke la stilo estas matura, flua kaj ekvilibra, kaj bone profitas la plej dramecajn momentojn.
    Kristo aperas ĉi tie je la tria kaj lasta fojo en la verkoj de la aŭtoro. En la Akto pri la Barko de la Gloro lia ĉeesto estas muta: li nur etendas la remilojn de la barko tiel ke la pekuloj prenu ilin kaj ricevu la savon. En la Akto pri la Historio de Dio, Kristo dialogas kun la diablo kaj rezistas la tentadon, anoncante poste, ke li iras al Jerusalemo, por suferi la turmentojn. En ĉi Akto de la Kanaana Virino, estas tuta sceno de la apostoleca agado.
    Mi jam diris en la komentario pri la Akto pri la Maljunulo de la Legomĝardeno, ke dufoje Gil Vicente montris la tekston de la Patronia en siaj verkoj. En la Akto pri la Maljunulo de la Legomĝardeno, la rolulo prezentas ĉiun latinan frazon kun aldono kiu riĉigas la mesaĝon. En ĉi Akto pri la Kanaana Virino, Kristo parolas duonon de la latina preĝo kaj prezentas tekston en la portugala, kiu detalas la originalo: “… Kaj diru, kun granda amo: Via nomo estu laŭdata, en nia malgranda urbo kaj en via granda ĉielo. Kaj diru vi al via Moŝto: venu al ni Via regno, kaj ĝi estu por ni fortikaĵo… ” La rezulto estas belega poemo.
    Ni parolu pri judoj. Oni scias ke la ĉeesto de judoj en la iberia duoninsulo estis amasa de longe staranta. La kunvivado inter kristanoj, judoj kaj araboj dum longa tempo estis paca. En la komentario, kiun mi faris pri la Akto nomata Historio de Dio, mi jam prezentis la sekvencon da faktoj kiuj okazigis la fajrojn de la Inkvizicio.
    Gil Vicente ordinare prezentas judajn rolulojn en siaj teatraĵoj kaj tio okazis ĝuste ĉar li inkluzivis en siaj verkoj ĉiujn sociajn tipojn de la tiutempa Portugalio. Judo svatiĝas pri la Sibilo Kasandra kaj du judoj estas ŝiaj onkloj. En la Farso pri Inês Pereira, judo estas la svatiganto kiu enkondukas al la ĉefrolulino la eskviron kiu ludas gitaron. En la Akto pri la Barko de Infero, unu el la kondamnitoj estas judo, ne pro tio ke li estas judo, sed ĉar ĝi ne plenumis la regulojn de kristanismo. En la Akto pri Luzitanio estas trankvilega ĉeesto de juda familio, kiu devos prepari teatraĵon por festi la alvenon de la kortego al la urbo. Ni ankaŭ ne forgesu la leteron sendita de Gil Vicente al reĝo Johano, la Tria, kritikante la agojn de pastroj post la tertremo de 1531, ĉar ili predikadis indikante ke pri la kataklismo kulpas la “novaj kristanoj” – konvertiĝintaj Judoj – en Portugalio. La lasta apero de judoj en la aŭtora verkado estos en la Dialogo pri la Resurekto.
    En ĉi Akto pri la Kanaana Virino, kaj nur ĉi tie, Gil Vicente montras antaŭjuĝon. Hebrea, kiu bredas la judojn, diras: “… mia brutaro estas erarvaganta, ĉiam vi vidos ĝian vagadon, de peko al alia peko, de kaptiteco al alia kaptiteco…” Tamen, ŝi diris antaŭe: “…ĉiuj estas vulpoj kaj lupoj kaj mi diru je mia fido, estas la plej falsa popolaĉo, kiu ekzistas ene de ĉiuj brutaroj…”
Visitas: 266

apolo e jacinto, 4

apolo e jacinto, 4.

naquela negrura, apenas o mar era ouvido, ronronando tranquilo, como um filhotinho de leão.
uma luz distante principiou a se fazer mais íntima das coisas. primeiro, a torre, brilhante, depois os metais, os muros mais claros, como se um deus invisível soprasse uma imagem que surgisse aos poucos. os negros das janelas se fizeram mais negros, porque as paredes do castelo embranqueciam. a figura inteira aparecia como num milagre. já se podia ver, através das seteiras, o movimento cansado do sentinela indo e vindo. e, ao voltar-se, sua sombra não era tão pálida como na ida e, ao retornar, já sua sombra se desenhava ainda mais nítida, acompanhando fiel cada movimento, não mais difusa, não mais medrosa, mas consciente, total, plena, encompridando-se, entrando pelas frestas, quebrando-se, dobrando-se, aproximando-se ou estirando-se rápida até o vale perdido na neblina, cada vez mais compacta. porque já o sol se mostrava totalmente. 
os ruídos pareciam acompanhar aquele acordar dos olhos. primeiro, apenas cantos esquecidos de pássaros distantes, vestígios de uma canção perdida. depois, aqui e ali, agora e depois, mais frequente, mais perto, os martelinhos, os chiados, os zumbidos, os pipilos, os sussurros, cochichos, trinados, berros, metais, águas, passos, gritos, mugidos, as rodas de uma carroça e a galinha passa correndo, cacarejando aflita, para não ser esmagada pelo veículo desengonçado.
o machado caiu, a serra cortou, o martelo fazia penetrarr nos cascos dos cavalos os cravos que segurariam as ferraduras. e quando, vez ou outra, o castelo em uníssono silenciava para respirar e tomar fôlego, se ouvia longe as vozes dos camponeses e o dolente canto das lavadeiras na curva empedrada do regato.
teófilo abriu os olhos. olhinhos verdes, faiscantes e transparentes como esmeralda, vigiavam seus movimentos. o menino levantou-se e quis sair.
espera! o que aconteceu?
precisamos arrombar a porta. ninguém atendia e o avô ordenou que entrassem à força. você estava morto. a senhora quer que a chame assim que você acordar.
espera! calma!, menino! vamos por partes. eu estava morto?, você diz.
não. quer dizer… quando eu entrei atrás deles, vi que estava morto, sangrando, nu.
nu?
o avô zangou comigo: saia, intrometido! mas eu fiquei atrás do seu padre e vi tudo. o padre disse que não estava morto, eu jurava que estava. meu avô me viu novamente: seu xereta, quer levar um cascudo? ali da porta não dava pra ver direito.
seu avô. mas quem é seu avô?
seu conselheiro.
ah, é o neto de hans. luis, não é? está muito escuro, não te reconheci. você cresceu bastante. pois muito bem. ah!, sinto uma espécie de dor. espera, não vá ainda. quero saber do resto. ouviu o que disseram?
meu avô me viu junto à porta e me xingou. então eu me escondi debaixo da mesa. eles saíram pra chamar a senhora. foi então que eu vi aquele buraco.
buraco?
ali, ó. não sabia dele?
Continue lendo “apolo e jacinto, 4”
Visitas: 194