Gil Vicente 20. LA KORTEGANARO DE JUPITERO (1521)

venuso

Resumo:

Venas la Providenco, sendata de Dio. Ĝi venigas Jupiteron, la reĝo de la planedoj. La portugala infantino Beatriz, filino de la reĝo Manuel, tuj vojaĝos al Italio, por edziniĝi kun la duko de Savojo. La reĝo de la dioj devas ordoni al la maro kaj al la ventoj ke ĉio okazu trankvile dum la irado. Venas la kvar Ventoj. Ili ludas ĉaskornojn por alvoki la Maron. La Maro eniras, furioza, kaj diras ke ĝi nur obeas al la Luno. Venas la Suno, la Luno, kaj Venuso. Jupitero ekordonas kaj la dioj ekorganizas la sekvantaron de la infantino: nobeloj, damoj, korteganaroj, ĉiuj transformataj en fiŝojn kaj birdojn, sekvos la ŝiparon laŭ la rivero Taĵo ĝis la maro, kie ili aŭdos la kantadon de cent kaj tridek mil sirenoj. Venas la dio Marso, kiu ankaŭ sekvos la ŝipojn, por ke ne okazu atakoj de malamikoj. Kanzono kiu priskribas la vojaĝon aperigas Maŭrinon kun sia mislingvaĵo (Mi ne ŝciaŝ kio eŝtaŝ tio, mi ne ŝciaŝ kie mi eŝtaŝ…). Ŝi donacas al la infantino tri magiaĵojn. Ĉiuj kantas kaj finiĝas la teatraĵo

GV043. Suno

Niña erguedme los ojos,
Que a mi namorado m’hão.
Junulino, levu la okulojn al mi
Ĉar ili enamigis min.

(kantas João Batista Carneiro)

GV044. Luno

Eu m’era Dona Isabel,
Agora raia do alto.
Mi estis Isabel
Kaj nun mara rajo.

(kantas Carmen Ziege)

GV045. Suno

Yo me soy Pero Çafío. Mi estas Pero Çafío.

(kantas João Batista Carneiro)

GV046. Jupitero

Não me quiz casar meu pae,
Ora folgae.
Paĉjo ne edzinigis min,
Do, mi feliĉas.

(kantas Carmen Ziege)

GV047. Suno

Aquel caballero, madre, se me habrá
Con tan mala vida como há…
Tiu kavaliro, panjo, li vidos,
Pro la malbona lia vivo…

(kantas Carmen Ziege)

GV048. Suno

A que horas me mandais
Aos olivaes!
Je tia horo, vi sendas min
Al la olivarbaro!

(kantas Jorge Teles)

GV049. Venuso

Nunca fue pena mayor,
Ni tormento tan estraño
Que iguale con el dolor.
Neniam okazis pli granda penado,
Nek tiel stranga turmento
Kiu egalas al la doloro.

(kantas Carmen Ziege)

GV050. Venuso

Estes meus cabellos, madre,
Dos á dos me los lleva el aire.
Ĉi mian hararon, panjo,
Duope la aero kunportas.

(kantas Jorge Teles)

GV051. Venuso

De vos y de mi quejoso,
De vos porque sois esquiva.
Pri vi kaj pri mi, mi plendas,
Pri vi ĉar vi estas fuĝema.

(kantas Carmen Ziege)

GV052. Venuso

Enganado andais, amigo,
Comigo;
Dias ha que vo-lo digo.
Vi trompas vin, amiko,
Pri mi;
De tagoj mi tion diras.

(kantas Carmen Ziege)

GV053. Jupitero

Gentil dama valerosa,
Y doncella por cuyo amor…
Damo ĝentila kaj valorplena
Kaj virgulino por kies amo…

(kantas João Batista Carneiro)

GV054. Jupitero

Sem mais mando nem mais rôgo
Aqui me tendes, levae-me logo.
Sen plia ordono nek plia peto,
Vi min havas, prenu min tuj.

(kantas Carmen Ziege)

GV055. Suno

Al dolor do mi cuidado,
Y en tus manos la mi vida,
Me encomiendo condenado.
Al la doloro de mia zorgo,
Kaj en viaj manoj, mian vivon,
Mi liveras, kondamnita.

(kantas João Batista Carneiro)

GV056. Suno

Se disserão digão alma mia. Se vi diris, diru denove, ho animo mia.

(kantas Carmen Ziege)

GV057. Suno

Por el rio me llevad, amigo,
Y llevadme por el rio.
Laŭ la rivero vi min kondukas, amiko,
Konduku min laŭ la rivero.

(kantas Carmen Ziege)

GV058. Ĉiuj

Niña era la Ifanta,
Doña Beatriz se decia,
Nieta del buen Rey Hernando,
El mejor Rey de Castilla.
Hija del Rey Don Manuel
Y Reina Dona María.
Reyes de tanta bondad
Que tales dos no habia.
Niña la casó su padre,
Muy hermosa á maravilla,
Con el Duque de Saboya,
Que bien le pertenecia,
Señor de muchos señores,
Mas que Rey es su valia.
Ya se parte la Ifanta,
La Ifanta se partia
De la muy leal ciudad
Que Lisbona se decia;
La riqueza que llevaba
Vale toda Alejandria.
Sus naves muy alterosas,
Sin cuento la artilleria;
Va por el mar de Levante,
Tal que temblaba Turquia.
Con ella va el Arzobispo
Señor de la Cleresia;
Van condes y caballeros
De muy notable osadía;
Lleva damas muy hermosas,
Hijas dalgo y de valía.
Dios los lleve á salvamiento
Como su madre querria.
Knabino estis la Infantino,
Nomata fraŭlino Beatriz,
Nepino de la bona Reĝo Hernando,
La plej bona en Kastilio,
Filino de l’ Reĝo Manuel
Kaj de l’ Reĝino Maria,
Gereĝoj tiel kompatemaj,
Ke egalaj ne ekzistis.
Knabino, la Patro edzinigis ŝin,
Bele kaj mirinde,
Kun la duko de Savojo
Ke li al ŝi apartenis.
Sinjoro de multaj sinjoroj,
Kies valoro pli grandas ol tiu de reĝoj;
Jen ekvojaĝas la Infantino,
Ja, la Infantino ekvojaĝas
De la tre fidela urbo
Nomata Lisbono.
La riĉaĵoj de ŝi kunportata
Pli valoras ol la urbo Aleksandrio.
La ŝiparo tre impona,
Kun armilaro ne kalkulebla;
Ĝi iras laŭ la maro de l’ oriento,
Tiamaniere, ke Turkio tremadis.
Kun ŝi iras la Ĉefepiskopo,
Sinjoro de la klerikaro;
Iras grafoj kaj kavaliroj,
Ĉiuj kun notinda aŭdaco;
Ŝi kondukas damoj tre graciaj,
Filinoj de valora nobelaro.
Dio konduku ilin sendanĝere,
Tion deziras ŝia patrino.

(kantas Jorge Teles)
Continue lendo “Gil Vicente 20. LA KORTEGANARO DE JUPITERO (1521)”

Visitas: 254

Gil Vicente 19. AKTO PRI HINDIO (1519)

Lemos

Resumo:

La Mastrino ploras. La Servistino pensas ke tio okazas pro la tuja vojaĝo de la Edzo al Hindio. Kontraŭe! Ŝi ploras ĉar iu diris ke la ŝipo ne plu iros. Tamen li iras kaj ŝi restas, “ĝuste en majo, kiam pli ardas la juna sango!”. Aperas la Kastiliano, kiu ĵus informiĝis pri la vojaĝo de la Edzo. Li prezentas longan sekvencon da troigitaj frazoj, por montri sian pasion: “y ando un cuerpo sin alma, un papel que lleva el viento, un pozo de pensamiento, una fortuna sin calma” – (“mi estas senanima korpo, papero pelata de la vento, puto de pensaro, bonŝanco sen trankvilo”. Ŝi ne volas akcepti lin. Kaj li: “Ho vivo mia kaj mia mastrino, lumo en tuta Portugalio, vi havas specialan gracion kiel bela murdistino!” Ŝi interkonsentas pri renkontiĝo dumnokta. Sed venas Lemos, tute ĝentila. Kaj ŝi: “Jesuo, kiom da riverencoj! Ĉu eble mi estas reĝino?” Li: “vi estas mia imperiestrino!” Li foririgas la Servistinon, por ke ŝi iru kaj revenu kun vino kaj manĝaĵo. Dum Lemos amindumas ŝin la Kastiliano krias ĉe la fenestro. Al Lemos ŝi diras ke la frato estas ekstere. Al la Kastiliano ŝi petas ke li foriru. Li minace fanfaronas: “Mi volas detrui la tutan mondon, bruligi la domon, tio estas la vero, kaj poste bruligi la urbon!” La Mastrino sukcesas trankviligi ambaŭ. Kiam la Edzo revenas ŝi mensogas, parolas pri sopiroj, preĝoj kaj fastoj. Li priskribas la danĝerojn de la vojaĝo. Ili iras por vidi la ŝipon.

GV042. Lemos

Quem vos anojou, meu bem,
Bem anojado me tem.
     Tiu kiu ĝenis vin, amatino,
     Forte ĝenas ankaŭ min.

(kantas João Batista Carneiro) Continue lendo “Gil Vicente 19. AKTO PRI HINDIO (1519)”

Visitas: 251

Trilogio de la Barkoj – Gil Vicente 18. AKTO PRI LA BARKO DE LA GLORO (1519)

la Papo

Resumo:

La lasta parto de la trilogio, la sceno de la Barko de la Paradizo, estas en la hispana kaj ne en la portugala, kiel en la du antaŭaj. La du Barkoj estas en la kajo. La Diablo plendas al la Morto ĉar ĝi nur kunportas “malriĉulaĉojn”, kaj ne venas la “granduloj kaj la riĉuloj”. La Morto promesas: “vi vidos ke okazos nenia eskapo, ekde la Grafo ĝis la Papo”. Tio, kion oni spektas tuj poste, estas majesta ritualo, preskaŭ rekviema meso, kiam ĉiu el la kondamnitoj en la preĝado ripetas instruojn kaj responsoriojn de la liturgio, frazoj de la meso por la mortintoj alterne kun religiaj tekstoj (La Libro de Ijob).  La Grafo, la Duko, la Reĝo, la Imperatoro, la Episkopo, la Arkiepiskopo, la Kardinalo kaj la Papo, ĉiuj estas forpelataj de la Anĝelo kaj kondamnitaj de la Diablo. La Diablo diras al la Papo: “Tiu, kiu staras plej alte estas pro tio devigata doni la plej bonan ekzemplon…”. La Anĝeloj anoncas la foriron. Ĉiuj genuiĝas kaj lastafoje petegas. Tamen la Anĝeloj ekforiras. Kristo aperas, etendas al la pekintoj la remojn de la barko de la Paradizo kaj kondukas ĉiujn ĉe si.

GV040. Diablo

Los hijos de Doña Sancha…      La gefiloj de Sinjorino Sanĉa…

(kantas João Batista Carneiro)

Nunca fué pena mayor…      Neniam okazis pli granda penado…

(En venonta teatraĵo, La Korteganaro de Jupitero, aperos kiel GV049)

GV041. Anĝelo

Vuestras preces y clamores,
Amigos, no son oidas:
Pésanos tales señores
Iren á aquellos ardores
Ánimas tan escogidas.
Desferir;
Ordenemos de partir;
Desferir, bota batel:
Vosotros no podeis ir,
Que en los yerros del vivir
No os acordastes dél.
Viajn preĝojn kaj petegojn,
Amikoj, neniu aŭdas;
Ĝenas nin ke tiaj moŝtoj
Iros al tiuj brulaĵoj,
Vi, elektitaj animoj.
Ni foriru;
Ni ordonu la foriron;
Ni foriru, suprenigu la savboaton;
Kaj vi ne rajtas veni,
Ĉar dum la eraroj de l’ vivo
Vi ne memoris Lin.

(parolas: Jorge Teles)
Continue lendo “Trilogio de la Barkoj – Gil Vicente 18. AKTO PRI LA BARKO DE LA GLORO (1519)”

Visitas: 270