Autor: Jorge

Noto: Kiel mi jam diris en la komenca observo pri ĉi tiu rakonto, ĝia lasta parto ĉiam cerbumigis min ĉar mi neniam trovis alian varianton en iu ajn libro. Finfine, antaŭ du jaroj, mi trovis la rakonton kiu, tute certe, estas ĝia origino. Tio estas la ĉapitro 121a de la dua libro de la Historio de Herodoto (ĉ480-425aK).
Oni povas pripensi du aspektojn pri tiu kurioza origino. Unue, pri la similaĵoj kaj malsimilaĵoj inter egipta rakonto, kolektita de greko plimalpli du mil kvarcent jarojn antaŭe, kaj la rakonto ofte ripetita de analfabeta virino en la landinterno de Brazilo. Probable, mia avino nenian gravaĵon aldonis al la rakonto de ŝi konata. Tiel, oni povas aserti ke la trezorejo kaj la kaptilojn, la dispecigita korpo, la gardado fare de la soldatoj, la reĝo kaj sia filino, tio venis el antikvaj tempoj. En la varianto de mia avino, anstataŭ frato aperas la patro. Anstataŭ azenetoj, la fetoregaj virkaproj. Kaj jen stranga enmeto de nigra sorĉistino, memoraĵo de la periodo kiam ekzistis sklavoj. Rilate la princinon, certe la kristanismo faris la necesan etikan ŝanĝon: ne plu bordelo sed brodita lintuko.
La dua aspekto estas imagi la malrapida marŝado de la rakonto ĝis niaj tagoj. Oni eĉ rajtas diri ke la okazintaj ŝanĝoj ene de tiuj du mil jaroj estas nekonsiderindaj. El Egiptio al Grekio, el tie al la okcidenta Europo kaj, pere de la portugaloj, al la brazila landinterno. Probable, tre ofte la rakonto vojaĝis de buŝo al orelo kaj ne pere de skribaĵo.
Mi ankoraŭ volas mencii ke la kutimo ordoni al soldatoj la gardadon de kadavroj de kondamnitoj al morto tre ofte aperas en la okcidenta literaturo. La plej konata estas en Satirikono, de Petronio (?-66), La matrono de Efezo. Estas unu el la plej ĉarmaj momentoj de filmo de Federico Fellini (1920-1993).

La suba teksto apartenas al Historio, de Herodoto, en traduko de Spiros Sarafian, eldonita en 2006, Eldonejo “Silloges” – Argiris Vurnas, Ateno, Grekio. La kopirajtoj apartenas al la tradukinto, kiu skribe rajtigis min prezenti ĉi-tiun ĉapitron.

121. Proteon postsekvis en la reĝeco, kiel oni diris, Rampsinito (1), kiu lasis kiel monumentojn la propileon de la sanktejo de Hefesto, kiu rigardas okcidenten.
Vidalvide al la propileo li starigis du statuojn, kiuj havas alton de dudek kvin ulnoj.
El tiuj statuoj, tiun, kiu estas starigita norden, la Egiptoj nomas Somero kaj la alian, kiu estas lokita suden, ili nomas Vintro.
Tiun kiu estas nomata Somero, la Egiptoj adoras kaj honoras, sed pri la alia, nomata Vintro, ili faras la kontraŭon.
Oni diris al mi, ke tiu reĝo havis tiom multajn riĉaĵoj (2), en mono, ke neniu el la pli postaj reĝoj sukcesis lin superi laŭ tio.
Ĉar, do, tiu reĝo volis sekurigi siajn trezorojn, oni diris, ke li ordonis, ke oni konstruu ŝtonan konstruaĵon.
Unu el la flankoj de tiu konstruaĵo konsistigis parton de la ekstera ĉirkaŭmuro de la palaco.
Tamen, la homo, kiu respondecis pri la konstruado de la salono pensis jenon:
Li aranĝis la konstruplanon tiel, ke unu el la ŝtonoj povis facile esti deprenata el la muro, de du aŭ de unu sola persono.
Continue lendo “RAKONTU ALIAN ANJO 12. LA RUZA ŜTELISTO (kvara parto – origino) Historio de Herodoto”