Gil Vicente 27. REĜO DUARDOS (1525)

flerida

Resumo:

Primalion, filo de Palmerim, imperiestro de Konstantinopolo, duele mortigis Perequim. Duardos, reĝo de Anglio, vestata kiel kavaliro, volas venĝon honore de la damo de Perequim. Li alvokas Primalionon al duelo. Kiam la imperiestro rimarkas ke unu el la du kuraĝegaj kavaliroj mortos, li petas al sia filino, Flerida, ke ŝi apartigu la kavalirojn. Vidante ŝin, Reĝo Duardos tuj falas en pasio. Por resti ĉe ŝi, li sin maskiĝas kiel ĝardenisto, filo de la servistoj de la ĝardeno. Flerida ankaŭ enamiĝas de li kaj ekkonfliktas pro la amo al viro de malalta socia kondiĉo, malgraŭ tio ke li parolas kvazaŭ li estus nobelo. Ŝi diras al li: vi devus paroli same kiel vi sin vestas aŭ sin vesti same kiel vi parolas. Post venkado en alia duelo, alivestita kiel eksterlanda kavaliro, li sin montras al ŝi kiel reĝo kaj ambaŭ fuĝas al Anglio.

GV084. Julião

Soledad tengo de ti,
O tierras donde naci.
Nostalgion mi sentas pri vi,
Ho lando, kie mi naskiĝis.

(kantas Graciano Santos)

GV085. Reĝo Duardos

Oh mi pasion dolorosa,
Aun que penes no te quejes,
Ni te acabes ni me dejes.
Dos mil suspiros envio,
Y doblados pensamientos,
Que me trayan mas tormentos
Al triste corazon mio.
Pues amor que es señorío,
Te manda que no me dejes,
No te acabes ni te quejes.
Ho, doloriga pasio,
Eĉ se vi penas, ne forlasu min,
Nek finiĝu nek foriru.
Du mi sospirojn mi sendas,
Kaj duoblajn pensaĵojn,
Kiuj kunportos pliajn turmentojn
Al mia malĝoja koro.
Ĉar amo, kiu estas la mastro,
Ordonas ke vi ne min forlasu
Nek finiĝu, nek plendu.

(kantas Gerson Marchiori)

GV086. Flerida

Quien pone su aficion
Do ningun remedio espera,
No se queje porque muera.
Tiu, kiu lokas sian korinklinon
Tie, el kie ne esperas kuracilon,
Ne plendu pri la venanta morto.

(kantas Kátia Santos)

GV087. Reĝo Duardos

Aunque no espero gosar
Galardon de mi servir,
No me entiendo arrepentir.
Eĉ se mi ne esperas pri ĝuo
De rekompenco por mia servado,
Mi ne intencas penti.

(kantas Gerson Marchiori)

GV88. Flerida

Si eres para librar
Mi corazon de fadigas,
Ay por Dios tú me lo digas!
Se vi intencas liberigi
Mian koron el laciĝo,
Ho, je Dio, diru tuj al mi!

(kantas Kátia Santos)

GV089. Reĝo Duardos

El galgo y el gavilan
No se matan por la prea,
Sino porque es su ralea.
La leporhundo kaj la akcipitro
Ne mortigas sin pro la predo
Sed ĉar estas ilia instinkto.

(kantas Geovani Dallagrana)

GV090. Julião

Este es el calbi ora bi,
El calbi sol fa mellorado.
Tio estas la “calbi arabi”
La “calbi” sol fa perfektigita. (*)

(*) “calbi arabi”, tiutempa araba kanzono: mia araba koro ploras pri mi.

(kantas Graciano Santos)

GV091. Artada

Al Amor y á la Fortuna
No hay defension ninguna.
Kontraŭ Amo kaj kontraŭ Fortuno
Ne ekzistas ia defendo.

(kantas Carmen Ziege)

GV092. Flerida, Artada kaj Reĝo Duardos

En el mes era de Abril,
De Mayo antes un dia,
Quando lirios y rosas
Muestran mas su alegria,
En la noche mas serena
Que el cielo hacer podia,
Cuando la hermosa Infanta
Flerida ya se partia:
En la huerta de su padre
Á los árboles decia:
– Quedáos á Dios, mis flores,
Mi gloria que ser solia;
Voyme á tierras estrangeras,
Pues Ventura allá me guia.
Si mi padre me buscare,
Que grande bien me queria,
Digan que Amor me lleva,
Que no fue la culpa mia:
Tal tema tomó conmigo,
Que me venció su porfía:
Triste no sé adó vó,
Ni nadie me lo decia.
Allí habla Don Duardos.
– No lloreis mi alegría,
Que en los reinos de Inglaterra
Mas claras aguas habia,
Y mas hermosos jardines,
Y vuesos, señora mia.
Terneis trecientas doncellas
De alta genealogia:
De plata son los palacios
Para vuesa señoria,
De esmeraldas y jacintos
De oro fino de Turquía,
Con letreros esmaltados
Que cuentan la vida mia,
Cuentan los vivos dolores
Que me distes aquel dia
Cuando con Primalion
Fuertemente combatia:
Señora, vos me matastes,
Que yo á él no lo temia.
Sus lágrimas consolaba
Flerida que esto oía;
Fueronse á las galeras
Que Don Duardos tenia,
Cincuenta eran por cuenta,
Todas van en compañia:
Al son de sus dulces remos
La Princesa se adormia
En brazos de Don Duardos,
Que bien le pertenecia.
Sepan quantos son nacidos
Aquesta sentencia mia:
Que contra la muerte y amor
Nadie no tiene valia.
La monato estis Aprilo,
Unu tagon antaŭ Majo,
Kiam lilioj kaj rozoj
Plie montras sian ĝojon,
En la nokto plej serena
Kiun povas doni la ĉielo,
Tiam la gracia Infantino
Flerida ekvojaĝas:
En la ĝardeno de l’ patro
Ŝi diradis al la arboj:
– Restu kun Dio, ho floroj miaj,
Vi kiuj estas mia gloro;
Mi iras al eksterlandaj lokoj
Ĉar Feliĉo tien gvidas min.
Se paĉjo venos por min konduki,
Li, kiu forte min estimas,
Diru al li ke amo min kunportas
Kaj la kulpo ne estas mia:
Ĉi temo min konkeris
Kaj ĝia lukto venkis min.
Malĝoja, mi ne scias kien mi iras
Kaj neniu diras tion al mi.
Ĉimomente parolas reĝo Duardos.
– Ne ploru, vi, ĝojo mia,
Ĉar en la regno anglia
La akvoj estas pli klaraj
Kaj la ĝardenoj pli belaj
Kaj viaj, ho mia sinjorino.
Vi havos tricent virgulinojn
Je alta genealogio:
La palacoj estas el arĝento
Por vi, Moŝtulino,
El smeraldoj kaj jacintoj,
El fajna oro el Turkio,
Kun glazuritaj surskribaĵoj
Kiuj rakontas mian vivon,
Rakontas pri la vivantaj doloroj
Kiujn vi proponis al mi en la tago
Kiam, kontraŭ Primalion’
Mi kuraĝe turniris:
Sinjorino, vi mortigis min,
Ĉar lin mi ne timadis.
Liajn larmojn konsoladis
Flerida, kiam ŝi tion aŭdis;
Ili iris al la galeroj
Posedataj de l’ reĝo Duardos,
Ili estis entute kvindek
Kaj ĉiuj iras unu apud la alia:
Aŭdante la sonon de dolĉaj remiloj
La princino ekdormis
En la brakoj de l’ reĝo Duardos,
Ĉar li apartenis al ŝi.
Sciu ĉiuj naskiĝintoj
Ĉi mian sentencon:
Kontraŭ morto kaj kontraŭ amo
Neniu validas.

(kantas Jorge Teles)
Continue lendo “Gil Vicente 27. REĜO DUARDOS (1525)”

Visitas: 304

Gil Vicente 26. F0RĜEJO DE AMO (1525)

merkuro

Resumo:

Pilgrimanto klarigas ke Portugalio tuj konkeros hispanan kastelon, kiu simbolas la Reĝino Katarina ĉar ŝi edziniĝos kun la portugala reĝo, Johano la tria. Venuso plorante envenas serĉe de sia filo Kupido. Ĉi tiu, kune kun aliaj dioj, organizas grandan forĝejon por refari la homojn por ke ĉiuj estu laŭ la alta nivelo de la reĝino. Sur la scenejno stariĝas kastelo kun la forĝejo. El ĝi foriras kvar dioj kaj kvar montaraninoj; la junulinoj simbolas la kvar plezurojn de la amo: la enamiĝintan rigardon, la enamiĝintan paroladon, la enamiĝintan aŭdadon kaj la enamiĝinta fidelon. Venas nigrulo kaj eniras en la forĝejo. La montaraninoj kantas kanzonon kaj la dioj batas per marteloj. La nigrulo foriras tute blanka sed ĝia parolado daŭras nekomprenebla kiel ĝi estis antaŭe. Envenas kurbiĝinta maljunulino. Ŝi estas la Justeco. Ŝia bastono estas malrekta kaj la pesilo estas rompita. Ŝi volas ke ŝiaj manoj estu malgrandaj, por ke ŝi ne ricevu tiom da koruptaĵoj. Ŝi eniras en la forĝejo sed ne revenas reĝustigita. Oni prenas de sub ŝiaj vestoj rubaĵojn kiuj estas la koruptaĵoj, du kokinojn, du perdrikojn kaj du sakojn kun mono kaj post tio ŝi revenas al sia bela sinteno. Frato volas esti laiko ĉar jam estas tro da pastroj en Portugalio. Kupido petas rajtigilon donatan de lia superulo. Nobelulo volas esti denove infano. Alia nobelulo volas la junecon sed sen perdo de la posedata mono. La Frato revenas kaj kunportas multege da karbo, por eniri en la forĝejo kaj liberiĝi el la religiaj taskoj. Post lia reveno, ĉiuj kantas kaj finiĝas la teatraĵo.  

… Pilgrimanto (Kontrolu ĉe La Korteganaro de Jupitero, GV049)

Nunca fue pena mayor
Ni tormento tan estraño,
Que iguale con el dolor.

GV080. Pilgrimanto

Donde estás que no te veo,
Que es de tí, esperanza mia?
    Kie vi estas, ĉar mi vin ne vidas,
Kie vi estas, ho mia espero?

(kantas Gerson Marchiori)

GV081. Venuso

Tristeza, quien á vos me dió,
Pues no fue la culpa mia,
No se la merecí, no.
Malĝojo, kiu donis min al vi,
Ĉar mi ne kulpas,
Mi eĉ ne meritas, ne.

(kantas Kátia Santos)

GV082. Nigrulo

Le bella mal maruvada
De linde que a mi ve,
Vejo-ta triste nojada,
Dize tu razão puruque.
A mi cuida que doromia
Quando ma foram cassá;
Se acordaro a mi jazia
Esse nunca a mi lembrá.
Le bella mal maruvada
Não sei quem cassa a mi,
Mia marido não vale nada,
Mi sabe razão puruque.
La belulino malbone edziniĝinta
Mi vidas ke ŝi tre belas
Mi vidas ke ŝi tre enuiĝas
Diru vi pro kia kialo.
Mi pensas ke ŝi dormadis
Kiam oni edzinigis ŝin.
Kiam ŝi vekiĝis,
Pri tio mi ne memoras.
La belulino malbone edziĝinta,
Mi ne scias kiu edzigos min
Mia edzo nenion valoras
Kaj pri tio mi scias la kialon.

(kantas Graciano Santos)

GV083. Montaraninoj

El que quisiere apurarse,
Vengase muy sin temor
Á la fragoa del amor.
Todo oro que se afina
Es de mas fina valía,
Porque tiene mejoria
De cuando estaba en la mina.
Ansí se apura y refina
El hombre y cobra valor
En la fragoa del Amor.

El fuego vivo y ardiente
Mejor apura el metal,
Y cuanto mas, mejor sal,
Mas claro y mas excelente.
Ansi el vivir presente
Se pára mucho mejor
En la fragoa del Amor.

Quanto persona mas alta,
Se debe querer mas fina,
Porque es de mas fina mina,
Donde no se espera falta.
Mas tal oro no se esmalta,
Ni cobra rico color
Sin la fragoa del amor.

Tiu, kiu volas perfektiĝi,
Venu tute sentime
Al la forĝejo de amo.
Ĉiu oro perfektiĝinta
Pli fajne valoras
Ĉar ĝi pli bonas
Ol tiu, kiu estas en la minejo.
Pro tio perfektiĝas kaj fajniĝas
Kaj ricevas valoron, la homo
Kiu venas en la forĝejo de amo.

La fajro vivanta kaj ardanta
Pli bone perfektigas la metalon,
Kaj plie ĝi tie restas, pli bona ĝi foriras,
Pli klara kaj pli bonega.
Pro tio la nuna vivado
Pli bonega iĝas
En la forĝejo de la amo.

Se la homo estas altnivela
Oni atendas pli da valoro.
Ĉar li jam estas bonega
Kaj oni ne atendas mankon.
Sed ĉi oro ne perfektiĝas
Nek ricevas riĉan koloron
Sen la forĝejo de amo.

(kantas Carmen Ziege kaj Kátia Santos)

Continue lendo “Gil Vicente 26. F0RĜEJO DE AMO (1525)”

Visitas: 419

Gil Vicente 25. LA JUĜISTO DE BEJRA (1525)

pero marques

Resumo:

Pero Marques, la edzo de Inês Pereira, estas juĝisto en Beira. Oni klaĉas pri lia maniero juĝi kaj la reĝo lin alvokas, por ke li juĝu en la kortego. La pordisto prezentas al li seĝon por ke li sidiĝu dum la sesio, por montri ke li estas simplulo. Li ne scias kiel sidiĝi kaj ordonas la venon de benketo. Venas Ana Dias por postuli juĝon, ĉar oni seksperfortis ŝian filinon. La juĝisto diras ke tio estas agmaniero de gejunuloj. Li aldonas ke oni devas ekzameni la tritikejon, kie okazis la pariĝo. Se la plantoj estas tretitaj, okazis disputo kaj la perforto okazis. Kontraŭe, ne. Venas ŝuisto kaj diskutas kun Ana Dias. Ŝi kondukis lian filinon al pekado, invitante la junulinon al renkontiĝo kun viro. La juĝisto prezentas la verdikton: se la invito estus por labori, ĉu ŝi akceptus? Tamen li ordonas ke oni vipu la akuzitinon. Venas eskviro. Li enamiĝis al maŭra junulino kaj petis la servojn de Ana Dias. Malgraŭ tio, ke li elspezis sian tutan monon, li ne sukcesis havi la junulinon. La Juĝisto senkulpigas la parigistinon Ana Dias. La sama eskviro petas al la Juĝisto ke li ordonu al lia servisto la redonon de la novajn vestojn ĉar la junulo ne plu volas servi. La Juĝisto diras ke ĉio restu egala, sen ia ŝanĝo. Venas kvar fratoj por diskuti pri heredaĵo, azenon kiu apartenis al la mortinta patro. Dum la diskutado, la fratoj montras siajn distintilojn: unu estas pigrulo, la dua dancisto, la tria ŝatas skermi kaj la lasta ĉiam enamiĝas al iu virino. La juĝisto ordonas ke la azeno ĉeestu en la venonta aŭdienco, por ke li juĝu. Ĉiuj kantas kaj finiĝas la komedio.

GV078. Amador

Leixar quero amor vosso,
Mas não posso.
    Mi volas forlasi vian amon,
Sed ne sukcesas.

(kantas Jaqueson Magrani)

GV079. Ĉiuj

Vamos ver as Sintrans,
Senhores, á nossa terra,
Que o melhor está na serra.
As serranas Coimbrans
E as da serra da Estrela,
Por mais que ninguem se vela,
Valem mais que as cidadans:
São pastoras tão louçans,
Que a todos fazem guerra
Bem desde o cume da serra.
Ni iru por vidi la sintraninojn,
Ho sinjoroj, en nia lando,
Ĉar la plej bono estas en la monto.
La montaraninoj de Koimbra
Kaj tiuj de la Montaro Stelo
Eĉ se neniu konsentas,
Ili pli valoras ol la urbaninoj.
Ili estas paŝtistinoj tre graciaj
Kiuj militas kontraŭ ĉiuj (*)
Ekde la montopinto.

(*) En la tempo de Gil Vicente oni paroladis pri “militoj pri amo”.

(kantas João Batista Carneiro)
Continue lendo “Gil Vicente 25. LA JUĜISTO DE BEJRA (1525)”

Visitas: 322