brazila folklora rakonto

10/11/2010

rakontu alian anjo 16. la veto kun la Diablo

LA VETO KUN LA DIABLO

desegnaĵo de ricardo garanhani

Noto: Ĉi-tiu lasta rakonteto aldonas al mia kolekto temon ege ripetata en la populara literaturo: veto kun la Diablo. Ĉi temo ja havas siajn variantojn pli noblajn kaj plenajn je filozofio, kaj eĉ kun pinĉaĵo de metafiziko; la du plej imponaj ekzemploj estas la Libro de Ijob, el la Malnova Testamento, kaj Faŭsto, de Goethe (1749-1832). Rilate tiujn pli noblajn variantojn, ne la rolulo vetas kun la Diablo, sed, tre strange, Dio mem. Ijob kaj Faŭsto estas la viktimoj de la disputo kaj ambaŭ restas kiel simboloj de sia epoko.
La rakonteko de mia avino estas unu inter multaj, kiuj trakuras Brazilon. En la plejmulto, estas la virino tiu, kiu sukcesas bonan strategion por venki la Diablon, nekonscia elaĉeto el la peko de la kompatinha Eva, kiu falis antaŭ la unua tentado. Ĝenerale, ili havas erotikan etoson. Tio kompreneblas.

   Iu tre malriĉa viro jam estis laca pri sia malriĉeco. Iutage aperis al li la Diablo kaj prezentis proponon.
   – Se vi volas riĉiĝi, ni faru kontrakton. Vi ricevos monon kaj estos sana por ĉiam, komence de morgaŭ. Post unu jaro mi revenos. Se vi prezentos al mi taskon, kiun mi ne sukcesos fari, via animo estos libera kaj vi havos por ĉiam via tuta oro. Kontraŭe, se mi sukcesos plenumi la proponitan taskon, do mi kunportos vian animon ĝis la plej malproksimaj malproksimaĵoj.
   La viro ne hezitis. Li opiniis ke unujara limtempo sufiĉos por ke li trovu nefareblan taskon por prezenti al la Diablo. Li diris jes. La Diablo malaperis meze de eksplodo de fumo kaj sulfur-odoro.
   La postan tagon komencis la mirakloj. Lia edzino estis vizitata de urbano, kiu parolis al ŝi pri heredaĵo. Ludante en la korto lia filo trovis enterigitan kofron plenan je oro. Li mem, dum fiŝado, trovis ĉe riverbordo sakon plenan je mono.
   Ho, kia feliĉo. Ilia vivo ŝanĝiĝis kaj la viro fine forgesis la kontrakton faritan inter li kaj la Diablo, kvazaŭ lia subita riĉeco estis rezulto de hazardo.
   La tempo pasis.
   La tempo pasis iomete pli.
   La tempo pasis ankoraŭ pli.
   Iutage li havis premsonĝon kaj vekiĝis kovrita de ŝvito. Li sonĝis pri la diabla vizaĝo, kiu spiris varman aeron ĉe lia propra vizaĝo. Subite li memoris pri ĉio.

Continue lendo “rakontu alian anjo 16. la veto kun la Diablo”

07/10/2010

rakontu alian anjo 15. la enigmo

LA ENIGMO

desegnis ricardo garanhani

Noto: En la popola literaturo de la tuta mondo estas monto da rakontoj en kiuj la plej juna frato, ĝenerale rigardata kiel stulta, bone sukcesas. Inter tiuj de mi konata, la plej rafinita kaj poemeca estas la mirinda biblia historio de Jozefo. Ankaŭ oftas rakontetoj en kiuj enigmo prezentiĝas al la heroo, kun minaco de granda puno, se li eraras, aŭ granda rekompenso, se li trafas la respondon. Unu el tiuj, la rakonto pri Edipo, ricevis gravan kronon en literaturo. Deĉifru min, kontraŭe mi vin voros, diradis la Sfinkso al la vojirantoj. Edipo solvis la enigmon, ricevis regnon eĉ kun ĝia reĝino, sed la destino kaŝis ene de lia venko la tragikan fatalon, kiun li opiniis evitebla.
Ĉi tiu rakonteto de mia avino similas al la vivo vivata de ŝi: naiva, humila, senpretenda. La minimuma rakontado, sen fantaziaĵo, poemeca imagaĵo aŭ cerbumado pri homa destino. La absoluta simplaĵo, por infanoj kiuj komencas kompreni la mondon.

    Estis foje tri fratoj. Tiu plejaĝa, tiu de la mezo kaj tiu plejjuna. La plejjunulo ĉiam volis fari tion, kion faris la du pliaĝaj sed li estis iomete stulta kaj ĉion fuŝis kaj la fratoj batis kaj admonis lin.
    Foje la fratoj decidis iri al la urbo ĉar la princino parolos enigmon kaj tiu, kiu solvos ĝin, edziĝos kjun ŝi kaj gajnos duonon de la regno. Se ne, li restos sklavo en la palaco.
    Nu, la plejjunulo diris ke ankaŭ li iros. La fratoj tre diskutis kaj diris al la patro ke li ĉion fuŝas kaj ili ne volas prizorgi stultan fraton.
    Sed la plejjunulo tiom kaj tiom petis ke la patro permesis kaj ekiris la tri.

Continue lendo “rakontu alian anjo 15. la enigmo”

02/09/201010/01/2022

RAKONTU ALIAN ANJO 14. LA VIVANTA MORTINTINO

desegnaĵo de ricardo garanhani

Noto: Entombigo de vivanta homo, kun simptomoj de morto, ĉiam estis temo por teruraj rakontaĵoj. Allan Poe (1809-1849), neeviteble, havas du (Premature Burial kaj The fall of the House of Usher); en la enkonduko de la unua, li priskribas famajn siatempajn okazaĵojn pri la problemo. En novelo plena je emocioj Selma Lagerllöf (1858-1940) ankaŭ rakontas pri junulino elprenita ekde tuja entombigo (En herrgårdssägen -1899).
Taŭga observo estas pri tio, kiel estas simplaj la rakontoj de mia avino. Analfabetaj homoj rakontadis ree kaj ree kaj iom post iom la historio reduktiĝis al nuda krudaĵo kaj nur ĝia esenco restis netuŝata.

Estis foje tio, ke bienulo havis filinon. Li estis tre riĉa vidvo kaj posedis sklavojn kaj sklavinojn kaj brutaron. Li havis nur tiun filinon kej li tre amis ŝin. Ŝi studadis muzikon, li venigis instruistojn el marbordourboj kaj iom post iom ŝi iĝadis talenta junulino.
Okazis ke iutage mortis la junulino. La bienulo suferegis kaj preskaŭ mortis pro ĉagreno. Li preparigis tre riĉan blankan mortoveston, mendis diademon je oranĝfloroj kaj bukedon kaj nuptan vualon. Tiutempe, la junulinoj kiuj mortis virgaj ne estis entombigitaj en violkoloraj vestoj sed en fianĉina robo, tre blanka kaj tre bela. Poste la bienulo enmetigis en la ĉerkon ĉiujn juvelojn apartenantajn al la familio ĉar li ne plu havis edzinon nek filinon kaj li ne volis vendi la oraĵojn.
Do, la maljunulinoj lavis la kadavron, kombis ŝiajn harojn, vestis ŝin per mortovesto, kiu estis la fianĉina robo, kaj metis la bukedon en ŝiajn manojn kaj la vualon sur la kapon kaj la nuptan diademon sur la vualon. Poste ili ornamis ŝin per braceletoj kaj kolieroj kaj ringoj kaj orelpendaĵoj.
Ŝi pli aspektis kiel filino de reĝoj, tiel admirinda ŝi iĝis.

Continue lendo “RAKONTU ALIAN ANJO 14. LA VIVANTA MORTINTINO”