la homa specio.20, 21, 22, 23 kaj 24

La Homa Specio. Ĉapitroj 20, 21, 22, 23 kaj 24.

 
 
20.

    paĉjo, miaj tri amikoj manĝos kun mi kaj ni volas frititajn terpomojn kaj oranĝo-sukon.
    do, senprobleme.
    dum mi senŝeligas la terpomojn, tra la fenestro mi aŭdas la knabon kaj unu el la amiketoj:
    kion vi elprenas el la dorsosako?
    paperojn.
    ĉu vi ne malsupreniros al la kaskado?
    ne. mi skribos.
    ĉu skribi? sub tia suno?
    mi verkas libron.
    ĉu libron? pri kio?
    pri la paska kuniklo. mi pruvos ke la paska kuniklo ekzistas.
    vi scias ke ĝi ne ekzistas.
    mi bezonas ĝian ekzistadon kaj mi pruvos ke ĝi ekzistas. estas tri elementoj: pasko, kuniklo kaj ovo. estas kiel triunuo. malfacile estos komprenigi kial la ovo estas el ĉokolado.
    kaj se vi ne sukcesos komprenigi tion?
    do mi diros ke estas dogmo.
    kaj kio estas dogmo?
    dogmo estas la jeno: mi diras ke estas vero kaj vi devas kredi, kontraŭe vi estos bruligata vivanta.
    vade retro! kiel nomiĝos via libro?
    teologia sumo.
    ah! certe, libraĉo!


21.

    mia patro preparis la kariolon, jungis la ĉevalinon kaj foriris kun la knabo. mi kuŝiĝas sur la kusenoj kaj duonfermas la okulojn. la birdoj silentiĝis ekstere. ĉu pluvos? la hundoj dormas. oni mallaŭte aŭdas la bruon de la akvoj en la malsupraĵo.
    ĉio estas en ordo. mi pigremas pri legado. mi fermas la okulojn pro intenco pri mallonga dormo.
    blanka bildo desegniĝas en mia cerbo. mi imagas tiun blankan bildon, mi pensas. se mi malfermas la okulojn kaj se fantomo estos antaŭ  mi, do tio estos halucinaĵo. mi certas ke mi nenion vidos sed, por konfirmi tiun fragilan certecon, mi malfermas la okulojn. la birdoj silentiĝis, la hundoj dormas, nenio moviĝas kaj mi ne kapablas aŭdi la bruon de la akvoj en la malsupraĵo.
    tamen, la blanka vidaĵo staras antaŭ mi. travideblaj kaj delikategaj vualoj kiuj, flugetante, formas la konturon de homa figuro. haŭto aŭ vizaĝo nevidebliĝas, nur la volumenoj kiuj flirtas en la spaco. kaj sur la kapo imensa krono.
    la Morto! ekzakte kiel mi iam desegnis ĝin! kial ĝi ridetas? kial mi scias ke ĝi ridetas?
    skuo en mia tuta korpo vekas min. mi malfermas la okulojn. sonĝo! ĉu sonĝo?
    neniu birdo kantas.
    la hundoj ankoraŭ dormas.
    mia atento dummomente sin turnas al la senfina bruado de la akvoj en la malsupraĵo. kaj iom post iom mi plonĝas en dormon sen imagoj.
    por kio ĝi venis ĉi tien?


22.

    paĉjo, rigardu la ĵurnaleton, kiun avĉjo ricevis perpoŝte.
    kurioza! ĉu ĝi apartenas al iu lernejo?
    jes. diris la knabo. kaj la majunulo:
    antaŭ kelkaj tagoj, mi revenis el la banko kaj trovis sinjoron akompanata de adoleskanto. li ridante salutis min kaj mi demandis:
    ĉu vi estis mia lernanto?
    jes. kaj li diris sian nomon.
    ĉu vi memoras min?
    kompreneble jes. mi memoras vian nomon sed viaj aspektoj tro ŝanĝiĝas post junaĝo. kaj tiu junuleto, ĉu estas via filo?
    jes. jen, filo, tiu ĉi sinjoro estis mia instruisto pri arto.
    pri arto! do vi povus respondi al mia demandaro.
    kiu demandaro?, filo!
    por la ĵurnaleto de mia lernejo. ĉiu en mia grupo ricevis temon por fari raporton. mia temo estas la moderna arto.
    ĉu ni ne ĝenos vin?
    kompreneble ne. ni trinkos fruktosukon kaj dume mi respondos.
    poste, mi parolis ĉe la magnetofono de la etulo kaj hodiaŭ ni ricevas tiun ĉi ĵurnaleton.
    do, lasu ke mi ĝin laŭtlegu, patro. ni komencu:
    kion vi pensas pri la moderna arto?
    ĉu moderna arto? ĉu vi konas la rakonton pri la nova vesto de la reĝo? nu. la moderna arto estas tiu reĝo. kaj la reĝo estas nuda. kaj neniu kuraĝas diri ke la reĝo estas nuda. kaj la reĝo estas malbela, li estas dikventrulo, la mamoj falas, la  skroto pendegas, li estas pufeca, dika, sengracia, rigardu lian pugon, rigardu lian pugon!
    ĉu ili skribis pugon? demandis la knabo.
    jes. jen avantaĝo de hodiaŭaj lernejoj.
    kaj finiĝis? denove la knabo.
    ne. en ĉi momento mi iĝis serioza, parolis mia patro. kaj li mem legis:
    la estetiko de la masoĥismo de la intelektuloj.
    mi klopodos por esti klara: oni scias ke kelkaj artaĵoj estas facilaj al la sento kaj kompreno kaj aliaj estas iom pli malfacilaj. ni prenu ekzemplon en la muziko. popola kanzono estas pli facile komprenata ol Chopin, kaj tiu ĉi siavice estas pli altira ol longa simfonio. proporcie kiel oni alkutimiĝas, pli kompleksaj verkoj estas akceptataj. per tio ni rajtas konstati la jenon: kelkaj homoj kapablas kompreni kaj senti artaĵojn ne komprenatajn de la plejmulto. kaj tio estas vero. en ia momento de la pasinta jarcento, la sinmontremo ekmaskis la guston de tiuj nomataj intelektuloj. ĉu miaj vortoj estas malklaraj? ni pli-malpli karigu: mi, kiu komprenas arton, mi kapablas ŝati tion, mi kapablas el-te-ni tiun artan verkon, kaj tion la plejmulto el la homoj ne kapablas. kaj jen en ia momento la farso anstataŭis la arton. ni trompiĝis, mi trompiĝis, ĉiuj, kiuj akompanis la kulturajn manifestiĝojn trompiĝis. la pordegoj fermiĝis. kion oni faros de nun poste? precipe rilate muzikon kaj plastikajn artojn. kie estas la elirejo? lo mono partoprenas en tiu diskutado.
    resume, ĉu vi volas scii pri mia penso pri moderna arto? nuntempe, tia kia ĝi estas, estas arto farata de adoleskantoj. eniru kun via patro en la muzeon tie en la stratangulo, ĝi enhavas ekspozicion. imagu ke la verkistoj de la artaĵoj estas inter dekdu kaj dekses jaraĝaj. ĉio fariĝos adekvata kaj logika. glason da Monteverdi, bonvolu?!
    pardonu, sinjoro, diris la kelnero.
    mi ŝercas. mi opinias ke ni devas malŝalti la magnetofonon. ĉu ne estas pli bone ke mi skribu ĉion? pli simplaj aferoj, pli facilaj?
    ĉio estas bonega. mi dankas.
    kaj finiĝis. tamen ne tiel okazis la fino. li ne diris ĉio estas bonega, mi dankas. li malŝaltis la magnetofonon kaj diris: ĉio estas tre bone. des pli ke neniu legas tiujn raportojn. la kolegaro nur scivolas pri klaĉaĵoj inter koramikoj kaj koramikinoj.


23.

    paĉjo, kiel vi sukcesas legi libron tiel dikan. kiom da paĝoj?
    sescent.
    ka! la nura vidado pigrigas min.
    libro estas kvazaŭ vojaĝo. se la vojaĝo estas mirinda, vi volas ke ĝi neniam finu. kaj kiam ĝi finas, en animo restas gustumo de sopiro kaj tion oni neniam plu forgesas.
    mi foliumis ĝin hieraŭ. estas belaj bildoj.
    ĝi celas junularon. iam vi ĝin legos, mi certas. ĝi nomiĝas “La mirinda vojaĝo de Nils Holgersson”. svedo ĵus tradukis ĝin.
    nunmomente, mi restas kun Monteiro Lobato.
    feliĉaj la landoj kiuj kalkulas je tiaj libroj por siaj infanoj kaj junuloj.


24.

    mi malbone dormas en ĉi tiuj lastaj tagoj. la dormo estas neregula kaj subite mi rimarkas ke jam de longe mi vekiĝis. dronita en nigra silento. estas momento ene de la nokto kiam eĉ la griloj mutiĝas. mi aŭdas la bruon kaj de la patro kaj de la filo, ili ruliĝadas surlite. kelkfoje unu el la hundoj foriras. ili malfermas la kuirejan pordon kaj ĝi revenas kaj fermiĝas per grincado imuna kontraŭ oleŝmirado.
    do mi malsupreniras por preni glason da varma lakto. suprenironte, antaŭ la estingo de kandelo, mi rapide ekvidas mian malgrandan kripon, tiu kiu estas sub la spegulo. mi tremeras.
    la vesperteto venis suben kaj, gluita al la muro, sed inverse, kapomalsupren, ankaŭ ĝi adorante kliniĝis.
    mi diras al ĉiu vizitanto ke mia kripo estas por la naskiĝo de Homo. pro tio mi ĝin montras dum la tuta jaro. nuda bebeto, knabo, kuŝas surpajle. estas patro kaj patrino vestitaj per mezepokaj kostumoj. estas boveto, azeneto, hundo kaj koko, la lastaj tri el la datrevena kuko de mia filo, kiam sur ĝi staris la dometo kaj la kvar herooj de la Bremenaj Muzikistoj. mi ne scias kien iris la kato. kaj jen tri Magoj, reĝoj, jes, kun siaj teatrecaj kostumoj kaj donacoj enmane. kaj tri ŝafoj kaj la faŭna paŝtisto. figuretoj el ceramiko. kaj nun aldoniĝis tiu nigra vesperteto. la vera vivo omaĝas la vivon figuran.
    trankvilon, vesperteto. ne malsereniĝu. mi ja scias ke ĉi tie nur vi estas sankta.
    tamen mi ne rezistas la deziron tuŝi ĝin. kaj mi ripetas la patran geston, mi delikate glitigas la fingron sur ĝia dorso de dolĉega velura silko. ĝi kuntiriĝas iomete, ĉiam, kaj malfermas la buŝeton je ĉiu tuŝo.
    ankoraŭ estas fino de nokto por dormado. fermitaj la okuloj, preskaŭ pli tie ol ĉi tie, mi demandas al mi, kiam ĝi denove aperos en mia sonĝo, tiu tre bela Morto, delikataj toloj sur malplenaĵo kiu estas la volumeno de homo. kaj tiu krono kiu, alvenante, alvenas por ĉiam. mi opinias ke mi jam dormas.
Visitas: 539

RAKONTU ALIAN ANJO 14. LA VIVANTA MORTINTINO

la vivanta mortintino

desegnaĵo de ricardo garanhani

Noto: Entombigo de vivanta homo, kun simptomoj de morto, ĉiam estis temo por teruraj rakontaĵoj. Allan Poe (1809-1849), neeviteble, havas du (Premature Burial  kaj The fall of the House of Usher); en la enkonduko de la unua, li priskribas famajn siatempajn okazaĵojn pri la problemo. En novelo plena je emocioj Selma Lagerllöf (1858-1940) ankaŭ rakontas pri junulino elprenita ekde tuja entombigo (En herrgårdssägen -1899).
Taŭga observo estas pri tio, kiel estas simplaj la rakontoj de mia avino. Analfabetaj homoj rakontadis ree kaj ree kaj iom post iom la historio reduktiĝis al nuda krudaĵo kaj nur ĝia esenco restis netuŝata.

Estis foje tio, ke bienulo havis filinon. Li estis tre riĉa vidvo kaj posedis sklavojn kaj sklavinojn kaj brutaron. Li havis nur tiun filinon kej li tre amis ŝin. Ŝi studadis muzikon, li venigis instruistojn el marbordourboj kaj iom post iom ŝi iĝadis talenta junulino.
Okazis ke iutage mortis la junulino. La bienulo suferegis kaj preskaŭ mortis pro ĉagreno. Li preparigis tre riĉan blankan mortoveston, mendis diademon je oranĝfloroj kaj bukedon kaj nuptan vualon. Tiutempe, la junulinoj kiuj mortis virgaj ne estis entombigitaj en violkoloraj vestoj sed en fianĉina robo, tre blanka kaj tre bela. Poste la bienulo enmetigis en la ĉerkon ĉiujn juvelojn apartenantajn al la familio ĉar li ne plu havis edzinon nek filinon kaj li ne volis vendi la oraĵojn.
Do, la maljunulinoj lavis la kadavron, kombis ŝiajn harojn, vestis ŝin per mortovesto, kiu estis la fianĉina robo, kaj metis la bukedon en ŝiajn manojn kaj la vualon sur la kapon kaj la nuptan diademon sur la vualon. Poste ili ornamis ŝin per braceletoj kaj kolieroj kaj ringoj kaj orelpendaĵoj.
Ŝi pli aspektis kiel filino de reĝoj, tiel admirinda ŝi iĝis.

Continue lendo “RAKONTU ALIAN ANJO 14. LA VIVANTA MORTINTINO”

Visitas: 421

la homa specio.15, 16, 17, 18 kaj 19

La Homa Specio. Ĉapitroj 15, 16, 17, 18 kaj 19.


15.

    kiom da frenezaĵoj. ĉu la tuta libro estas egale?
    ne. kelkfoje ĝi estas terura, kelkfoje belega. kelkfoje ĝi multe instruas, kelkfoje ĝi estas timige azeneca.
    avĉjo, ĉu vi nenion ŝanĝis dum la legado?
    kompreneble jes. anstataŭ Dio aŭ io ajn egalvalora, mi legis la Freneza kaj Sadisma Patriarko. tio igas logika la aferon.
    silento.
    kiom da feroco, avĉjo. mi ja tute ne volas sonĝi pri tio. ili mortigis tridek du mil knabojn.
    kiel vi scias?
    mi imagas ke la kvanto de knabinoj kaj knaboj estas pli-malpli egala.
    silento.
    kiel ili liveris dek ses mil knabinoj al dek du mil soldatoj? ĉu la estroj ricevis pli ou unu?
    la libro nenion diras pri.
    silento.
    avĉjo, ili liveris tridek du knabinojn al la sacerdotoj. kion ili faris al la knabinoj?
    ni dormu.


16.

    dum la matenmanĝo parolis la knabo:
    paĉjo, mi forgesis demandi: kie estas la vesperto?
    poste mi montros ĝin.
    kiel vi eltrovis ĝin malantaŭ la spegulo?
    okazis la jeno: ĉiam aperis fekaĵetoj en mia kripo, sub la spegulo. mi opiniis ke estas muso. iam, mi purigadis la fekaĵetojn kaj aŭdis brueton. kaj mi pensis: mi levos la spegulon kaj ĝi kuros. sed ne, mi levis la spegulon kaj la brueto daŭris. kaj mi rigardis kaj vidis la vesperton. ĝi estas ete eta.
    mi volas vidi ĝin.
    finu la manĝon.
    iomete poste, mi levis la spegulon.
    vi ambaŭ restu sube, estas pli facile por vidi.
    madono!, paĉjo, kia malbela besto!
    tuŝu ĝian dorson! similas al veluro.
    mi, neniam.
    la maljunulo, tamen, fingre frotetis la dorson de la vesperteto. je ĉiu tuŝo ĝi malfermis la buŝeton kaj kuntiriĝis.
    ĝi estas tre malbela. aspektas kiel la kornkapulo.
    ridadoj.
    paĉjo, foje miaj amikoj eniris ĉi tien por trinki akvon kaj demandis al mi kial estas diablo en via kripo.
    ne estas diablo. estas faŭno.
    ĝi estas kapropieda, ĝi havas kornojn kaj estas senvesta.
    kaj ĝi havas enmane la Pajno-ŝalmon, rigardu.
    sed neniu kripo havas faŭnon!
    mia intenco estis kripo kiu ampleksus ĉiujn religiojn, por la naskiĝo de la Homo. mankis tempo por daŭrigi: aŭ mi haltis, mi ne memoras. kaj nur la faŭno restis.
    ka! faŭno en la kripo kaj vesperto malantaŭ la spegulo. mi ja foriros por ludi.
    li foriris.
    mia patro prenis la ĝardenajn ilojn kaj estis foriranta.    
    ĉu vi volas helpon?
    kompreneble ne.
    do mi lavos tolaĵon.


17.

    paĉjo, hodiaŭ mi helpos vin dum la preparo de la hundara manĝo. ĉu ne estas la ĝusta horo?
    jes. do ni metu benketon apud la kuirforno. kelkaj taskoj mi devas fari, ne vi. unue, la kaserolego.
    kiom da siteloj kun akvo?
    nun, unu kaj duono. poste duonon plian.
    madono!
    do, farite. mi tenos la ujon kaj vi enmetos ses glasojn da rizo.
    unu kaj du kaj tri… kaj ta kaj ta kaj ta! kaj kion pli?
    tiun ĉi pakon da kokida dorsaĵo. atentu! 
    kiom da pecoj estas ĉi tie? 
    kvar!
    sed estas kvin hundoj!
    jes. mi dispecigos tiun ajlobulbon ĉi kaj vi enmetos kune.
    farite. ĉu nur tio?
    jes. post la bolado kaj kuirado, mi miksos maizfarunon en la lastan duonsitelon, kirlos ĉion kaj surmetos la kovrilon kaj forprenos de sur la fajro. morgaŭ matene, ĝi estos malvarma.
    paĉjo, unu hundo restos sen viando.
    ĉu vi neniam vidis, kion mi faras antaŭ ol disdoni?
    ah!, jes. vi enmetas la manojn en la kaserolego, dispecigas la tutan viandon kaj dismetas ĉion en la kuvojn.
    kaj nun, kiom da pecetoj por hundo?
    multaj etaj pecoj. hm!, mi komprenis.
    se mi metus la dorsaĵojn en la kuvojn, kio okazus?
    unu el la hundoj ne ricevus.
    kaj se estus nur unu peco por la kvin hundoj?
    la plej forta prenus por si kaj la aliaj ne ricevus.
    kaj se du el ili opinius ke ĝi estas la plej forta?
    tiam, ambaŭ aĉe batalus.
    ĉu vi jam vidis ĉi tie batalo pro manĝo?
    ne. ili eĉ manĝas kune el la sama kuvo, kelkfoje.
    tio havas nomon, filo. iutage, poste, vi lernos.


18.

    paĉjo, avĉo montris al mi papilion, kiu havas en ĉiu flugilo la numeron ok.
    ili estas oftaj ĉi tie.
    se ni rigardas ilin el alia flanko, anstataŭ du ok ni vidas du infinitojn! diris la maljunulo.
    kaj la knabo: jes.
    kaj la maljunulo: 
    do, lernu tion: du infinitoj estas tiel grandaj kiel unu.


19.

    meze de miaj paperoj, mi trovas:
    kiam la tensio estas neeltenebla, la homo fantazias; li fantazias dum dormo por metaboligi la mensan vorticon – la sonĝo; li fantazias por eviti la totalan apartigon inter sia fizika korpo kaj tio komprenata kiel animo aŭ spirito aŭ konscienco – la frenezo; li fantazias ĉar li bezonas klarigon pri la timegiga ekzistado; kial mi estas ĉi tie, kial ekzistas la mondo – la religio; li fantazias ene de tio komprenata kiel penso aŭ rezono aŭ logiko, mi povas inventi halucinigan sistemon, ĉio estas materio, ĉio estas ideo, ĉio estas ombro, ĉio estas nenio, ĉio estas ĉio, se nur tiu sistemo estas enkadrita en alia sistemo sen reciprokra kontraŭdiro – la filozofio; kaj li intence fantazias, kreante privatajn universojn per amuzoj, ludoj, memtorturadoj, kaj dum la tuta tempo li scias ke ĉio estas mensogo – la arto.
    la kvin aspektoj de la fantazio: sonĝo, frenezo, religio, filozofio kaj arto.
    amiko mia, kiu post kelka tempo fariĝis filozofo, aldonis: ankaŭ scienco. ĉu ne estas tiu ĉi flanko de la scienco, branĉo de la filozofio?
    kiom da paperoj, kiom da skribaĵoj! mi iros por dormi.
Visitas: 500