Posts

Publicado em

Gil Vicente 36. TRIUMFO DE LA VINTRO (1529)

la vintro
Resumo:
La aŭtoro mem sin prezentas kiel Prologo. Li lamentas pri tio, ke la antikva ĝojo ne plu ekzistas en Portugalio. Ne plu estas la popolaraj festoj, kun siaj dancoj kaj kantoj kaj la popolo estadas malkontenta. Venas poste la Vintro, sovaĝulo, kaj ĝi anoncas siajn agojn. Por montri sian fortokapablon, li prezentas sian unuan triumfon, nome, kovri la monton per neĝo. “Mi estas pordisto de la ventoj, paŝtisto de la tempestoj…” Venas Paŝtisto kiu sakras kontraŭ la malvarmo kaj laŭdas la Someron. Li diskutas kun la Vintro kaj unu alvokas plagojn kontraŭ la alia. Alia Paŝtisto venas kaj diras ke li ne havas vestojn antaŭ la malvarmo ĉar dum la somero li elspezis sian tutan monon kun floroj kaj donacoj por sia amindumantino. Venas Maljunulino: ŝi ricevis defion de la junulo al kiu ŝi enamiĝis, ke ŝi trairu la tutan monton senŝue; poste li ricevos ŝin. La Vintro foririgas ĉiujn, por ke li montru sian duan triumfon: terura kaj realisma tempesto surmare. Dum la tempesto unu el la maristoj ekpreĝadas: “Ho, Virgulino Sinjorino de la Lumo! Ho, Sankta Georgo! Ho, Sankta Nikolao!” Sed la ŝipostiristo diras: “Prizorgu nun la ŝipon kaj forlasu la sanktulojn!” Poste tri Sirenoj kantas konsoligan kanzonon pri la espero. La Vintro kondukas la Sirenojn ĝis la gereĝoj kaj ili kantas romancon kiu laŭdadas Portugalion kaj ĝiajn reĝojn. La Somero forpelas la Vintron. Li priskribas sian novan scenejon: venu la floroj, kantu la birdaro. Li alvokas la Monton de Sintra, por ke ĝi ĝuu la novajn bonaĵojn. Paro da nenobelaj homoj plendas pro la varmo, li estas forĝisto kaj ŝi panistino. Venas kelkaj gejunuloj; ili kunportas al la gereĝoj la nemortemajn ĝardenojn. Ĉiuj kantas honore al la Somero kaj al la naskiĝinta bebo, filino de reĝo Johano la Tria kaj reĝino Katarina.
 
Terra frida d’eismelo,
No me negueis mi consuelo. 		   Ho, malvarma lando de “eismelo” (*)
Ne neu al mi la konsolon.

(*) nekonata vorto.

(kantas Giovanni Dallagrana)
No penedo João Preto
E no penedo.
Quaes forão os perros
Que matárão os lobos,
Que comêrão as cabras,
Que roêrão o bacello
Que posera João Preto
No penedo? 		Sur la ŝtonego, Nigra Johano,
Ja, sur la ŝtonego.
Kiuj estas la hundoj
Kiuj mortigis la lupojn,
Kiuj manĝis la kaprinojn,
Kiuj ronĝis la vinberburĝonojn,
Kiujn la Nigra Johano metis
Sur la ŝtonego.

(kantas Rubem Ferreira Jr)

Quien maora ca mi sayo,
Cuitado,
Quien maora ca mi sayo. El mozo y la moza
Van en romería:
Tómales la noche
Naquella montina:
Cuitado,
Quien maora ca mi sayo.Tómales la noche
Naquella montina,
La moza cantaba,
El mozo dexia:
Cuitado,
Quien maora ca mi sayo. 		Ho, en malbona horo mi venas,
Atentu,
Ho, en malbona horo mi venas. Junulo kaj junulino
Iras en pilgrimado:
La nokto surprizas ilin
Sur tiu monteto:
Atentu,
Ho, en malbona horo mi venas.La nokto surprizas ilin
Sur tiu monteto,
La junulino kantadis
La junulo diradis:
Atentu,
Ho, en malbona horo mi venas.

(kantas Graciano Santos) 

Por do pasaré la sierra,
Gentil serrana morena? Tu ru ru ru rá: quien la pasará?
Tu ru ru ru ru: no la pases tú.
Tu ru ru ru ré: yo la pasaré.
Di, serrana, por tu fe
Si naciste en esta tierra,
Por do pasaré la sierra,
Gentil serrana morena?Ti ri ri ri ri: queda tú aqui.
Tu ru ru ru ru: qué me quieres tú?
To ro ro ro ro: que yo sola estó.
Serrana, no puedo no,
Que otro amor me da guerra.
Como pasaré la sierra,
Gentil serrana morena?		 Kiel mi transpasos la monton,
Ho, ĝentila bruna montanino? Tu ru ru ru ra, kiu transpasos ĝin?
Tu ru ru ru ru, ne transpasu vi.
Tu ru ru ru re, mi transpasos ja.
Diru montanino, je via fido,
Se vi naskiĝis en ĉi lando
Kiel mi transpasos la monton,
Ho, ĝentila bruna montanino.Tu ru ru ru ri, restu vi ĉe mi.
Tu ru ru ru ru, kion volas vi?
Tu ru ru ru ro, sola vivas mi.
Montanino, mi ne rajtas,
Alia amatino militas kontraŭ mi.
Kiel mi transpasos la monton,
Ho, ĝentila bruna montanino.

(kantas João Batista Carneiro kaj Carmen Ziege)

Assi andando, amor andando,
Assi andando m’ora irei. 		Tiamaniere marŝante, amato, ja marŝante,
Tiamaniere marŝante nun mi iras.
(kantas Kátia Santos)
Polo canaval da neve
Não h’a hi amor que me leve. 		   Al la kanejo neĝoplena
Neniu amato kondukas min.
(kantas Carmen Ziege) 
Por mas que la vida pene,
No se pierda el esperanza,
Porque la desconfianza
Sola la muerte la tiene.
Si fortuna dolorida
Tuviera quien bien la sienta,
Sentirá que toda afrenta
Se remedia con la vida.
Y pues doble gloria tiene
Despues del mal la bonanza,
No se pierda el esperanza
En quanto muerte no viene.
Ha a a – ha a a – ha a a. 		Eĉ se la vivo estas penoplena,
Ne perdiĝu la espero,
Ĉar la malfido,
Nur la morto ĝin havas.
Se doloriga fortuno
Venas al iu kiu forte sentas ĝin,
Oni sentu ke ĉiu defio
Estas kuracata de la vivo.
Kaj duoblan gloron havas
La bono kiu sekvas la malbonon.
Ne perdiĝu la espero
Dum la morto ne venas.
Ha a a – ha a a – ha a a.
(kantas Carmen Ziege kaj Kátia Santos)
Deus do ceu e Rei do mundo,
Por sempre sejas louvado,
Que mostraste tais grandezas
Em tudo que tens criado.
Fizeste reinos distintos
E cada um no seu grado,
Deste-lhes mui justos reis,
Cada rei no seu reinado.
Também deste a Portugal,
De mouros sendo ocupado,
O rei dom Afonso Henriques,
Que antes o tinha ganhado.
Este santo cavaleiro
De teu poder ajudado,
Venceu a cinco reis mouros
Juntos em campo apraçado.
Tu cinco chagas lhe deste
Em paga do seu cuidado.
Que as deixasse por armas
Ao seu reino assinalado.
Recorda-te, Portugal,
Quanto Deus te tem honrado;
Pois deu-te as terras do sol
Por comércio a teu mandado;
E os jardins de toda a terra
Tu tens bem assenhoreado:
Os pomares do Oriente
Dão-te seu fruto apreciado.
Seus paraísos terreais
Fechaste com teu cadeado.
Louva ao que te deu a chave
Do melhor que tem criado;
Todas as ilhas ignotas
Só a ti tem revelado.
De quinze Reis que tiveste,
Nenhum te tem despresado,
Mas de melhor em melhor
Têm-te acrescentado;
Tuas Rainhas passadas
Santas têm acabado.
Se a Deus deste louvores
Por quantos bens te tem dado,
Dá-lhe graças novamente,
Pois de novo te há olhado.
Deu-te o Rei Dom João,
Terceiro deste ditado;
E da rainha preciosa,
Porque sejas mais ligado,
Duas filhas primeiramente
Tudo por Deus ordenado;
Como quem sabe o bom,
Assim te tem orquestrado,
Bem sabes, Reino ditoso,
As Infantes que te ha dado,
Umas para Imperatrizes,
Rainhas que tens criado.
Outros Reis da Cristandade
De tua estirpe têm manado,
E também Imperadores
Procedem de teu costado,
Teu príncipe natural
Deus por ti o tem guardado,
E nascerá em tuas mãos
Quando o tempo for chegado. 		Dio de la ĉielo kaj reĝo de la mondo
Estu vi porĉiame laŭdata.
Ĉar vi elmontris vian potencon
Per ĉio de vi kreata.
Vi kreis malsimilajn reĝlandojn,
Kaj ĉiu laŭ sia maniero.
Al ĉiuj vi proponis justajn reĝojn,
Ĉiu en sia reĝlando.
Vi ankaŭ proponis al Portugalio,
De la maŭroj okupita,
La reĝon Afonso Henriques
Kiu antaŭe ricevis ĝin.
Ĉi sankta kavaliro
Helpe de via povo
Venkis kvin maŭrajn reĝojn
Kuniĝintaj en milita kamparo.
Vi donacis al li la kvin sanktajn sangajn vundojn
Kiel pago pro lia granda zorgo,
Por ke li surskribu ĝin sur la blazono
De lia konkerita reĝlando.
Vi, Portugalio, memoru,
Pri ĉio al vi donacata de Dio,
Ĉar li donis al vi la landojn de l’ suno
Por ke vi faru en ĝi komerco.
Kaj la ĝardenojn de la tuta tero
Vi bone ekposedadas.
La orientaj fruktoĝardenoj
Donas al vi ŝatatajn fruktojn.
Viajn terajn paradizojn
Vi fermas per viaj ŝlosiloj
Laŭdu tiun, kiu donacis al vi la ŝlosilojn
De la plej bona de li kreata.
Ĉiujn nekonatajn insulojn
Nur al vi li riveladas.
Inter viaj dek kvin reĝoj
Neniu malestimis vin.
Kontraŭe, de plejbonaĵo al plejbonaĵo,
Li ankoraŭ pli donacas al vi.
Viaj praaj reĝinoj
Fine iĝas sanktulinoj.
Se vi jam laŭdis Dion,
Pro ĉio de li donacata,
Danku denove al li,
Ĉar denove li vin rigardas.
Li donis al vi la reĝon Johano,
La tria de ĉi nomo.
Kaj de la altmerita reĝino,
Por ke vi al ŝi estu ligata,
Unue, du filinojn,
Laŭ la ordono de Dio.
Laŭ tiu, kiu konas la bonon,
Tiamaniere Dio ordigas vin.
Ho, feliĉa reĝlando, vi bones scias
Pri la ricevitaj infantinoj.
Kelkaj iĝas imperiestrinoj
Kaj kelkaj reĝinoj de vi kreataj.
Aliaj reĝoj de la kristanaro
Fontas el via genealogio.
Kaj eĉ imperiestroj
Devenas de via lumbo.
Kaj via natura princo
Dio ankoraŭ kaŝas lin.
Li naskiĝos en viaj manoj,
Kiam venos la ĝusta tempo.
(kantas Jorge Teles, Gerson Marchiori, João Batista Carneiro, Carmen Ziege, John Théo, Jáqueson Magrani, Rubem Ferreira Jr, Kátia Santos, Giovani Dallagrana kaj Graciano Santos) 
Del rosal vengo, mi madre,
Vengo del rosale. Á riberas daquel vado
Viera estar rosal granado.
Vengo del rosale.Á riberas daquel rio
Viera estar rosal florido,
Vengo del rosale.

Viera estar rosal florido,
Cogí rosas con sospiro.
Vengo del rosale.

Del rosal vengo, mi madre,
Vengo del rosale.

 El la rozujaro mi venas, panjo,
Mi venas el la rozujaro, Ĉe la bordo de la vadejo
Mi vidis rozujon semoplenan.
Mi venas el la rozujaro.Ĉe la bordo de la rivero
Mi vidis rozujon floroplenan.
Mi venas el la rozujaro.

Mi vidis rozujon floroplenan.
Suspirante mi plukis rozojn.
Mi venas el la rozujaro.

El la rozujaro mi venas, panjo,
Mi venas el la rozujaro.
(kantas Jorge Teles) 
 
Quem diz que não he este
San João o verde? 		   Kiu diras ke ne estas tiu,
Sankta Johano, la Verdulo? (*)

(*) Sankta Johano, la Verdulo, estis la nomo de la Sanktulo, ĉe la komenco de la somero.

(kantas Jáqueson Magrani)
 
… Sintranoj kaj la Princo (V.GV108, en la teatraĵo La Ŝipo de la Amoj)
Vento bueno nos ha de levar,
Garrido he o vendaval. 		   Bona vento kunportos nin,
Belega estas la uragano.
Publicado em

apolo e jacinto. 2

apolo e jacinto, 2.

o pai de teófilo havia ensinado como anular os mecanismos das cinco portas pelo lado de dentro. bastaria enfiar no orifício da pedra um pequeno bastão, que impediria a subida do eixo do anel. não foi difícil encontrar pedaços de madeira. fechou as quatro saídas e, vitorioso, voltou à biblioteca, saindo pela última passagem secreta. sentia-se agora dono absoluto das galerias escuras, como se se sentisse também dono absoluto daqueles sete prisioneiros. pretendeu voltar lá, mas teve medo. voltou aos seus aposentos, junto da mulher. deitado, ficou a olhar o teto enfumaçado até que os passarinhos começaram a cantar ao longe. ela se levantou. saiu.
as traves estavam sujas. o pensamento seguiu um traçado de fumo, esbarrou na teia da aranha paciente, deslocou-se num salto para a porta, onde surgiu alio, o criado. fechou os olhos e fingiu sono. o jovem aproximou-se suave, olhou-o e se foi.
Seria bom ficar sem pensar nada. Seria bom esquecer, apagar, destruir uma imagem indesejada, que penetra rápida e de forma vil, como a serpente cheia de veneno. um torpor, uma confusão.
e, no entanto, ele sabia que, daí a pouco, como uma bolha de um pântano, a verdade ia subir e estourar, esbofeteando-o.
Poderia dormir mais, é um sono estranho em que não consigo me apagar. Apenas vozes veladas e visões fugidias que se evaporam quando fixo meu olhar dormente.
não seria uma bolha, seriam muitas que subiam, dizendo coisas confusas, segredando tropeções inevitáveis, sugerindo algo que brilhava como faca de dois gumes, muito torpe e muito maravilhoso. elas subiam e estalavam, as gotículas da descoberta. mas apesar do fervilhar constante e dolorido, eram verdades difusas, complicadas, inexplicáveis.
depois de muito tempo nessa espécie de torpor, ele compreendeu que a situação se clareara por dentro. apenas faltava a coragem de romper com a segurança e pronunciar a palavra mágica. não teria coragem para falar nada, por enquanto. não. não era mais o mesmo, mas a descoberta ainda se escondia na neblina. seria preciso um gesto louco, um grito, um dançar nu na montanha, um chicotear furiosamente o próprio corpo e depois, sim, teria coragem de pronunciar a frase que o estrangulava. não seria ainda esbofeteado pelos próprios pensamentos. queria sentir-se outro, qualquer que fosse o outro, para sentir-se seguro. mas não tinha certeza de nada. apenas a impressão de que algo se rompera por dentro.
levantou-se num salto, saiu, comunicou à senhora que não participaria das caçadas por causa dos dialetos antigos e pediu que não o incomodassem, enquanto estivesse na biblioteca. foi até o ferreiro, que se assustou por vê-lo tão cedo, pediu-lhe cinco estiletes de ferro temperado. quando terminasse, mandasse os ferrinhos por seu criado alio. a seguir, chamou hans, que lhe disse ter marcado o suplício para aquela mesma tarde, o arauto sairia após o almoço para tamborilar sobre a festa. 
não. quero estudar estes prisioneiros. pela trabalheira que nos deram, merecem cuidado especial.
como quiser.
vamos descer. tomaremos providências a respeito dessas prisões.
 Continue lendo “apolo e jacinto. 2”
Publicado em

Gil Vicente 35. AKTO PRI LA FOIRO (1527)

romo

Resumo:

Merkuro, la dio de komerco, post mokado pri la astrologio, ordonas al la Tempo ke li starigu tendon por kristnaska foiro, la Foiro de la Gracoj: “Mi volas ke la Tempo estu la Grava Komercisto kaj venu ĉiuj aĉetantoj ĉar la Tempo ĉion havas”. La Tempo, kies parolo estas en deksilabaj versoj, starigas sian tendon. Ĉi tie oni ne vendos sed interŝanĝos. Anĝelo (Serafo) antaŭ sia tendo, sugestas al la papoj ke ili prenu novajn vestojn, similaj al tiuj de la antikvuloj. Ankaŭ la Diablo starigas sian tendeton: li ofertas “lertecon por trompi kaj falsajn manierojn vivi” al klerikoj kaj fratoj, “hipokritecon” al tiuj, kiuj intencas esti episkopoj. Venas Romo kaj ĝi volas aĉeti la pacon ĉar paco ne estas inter la kristanoj. La Diablo proponas: “Al vi mi vendos en ĉi foiro mensogojn, dudek tri mil, ĉiuj malsimilaj inter si kaj tre subtilaj, por ke vi ne lace vivu”. Romo iras al la Anĝelo kaj diras: “Ho, vendu al mi la ĉielan pacon, ĉar surtere mi jam havas regadpovon”. Kaj la Anĝelo: “Atentu vi pri tio, kontraŭ kio vi luktas, ĉar mi timas ke vi falos”. Post la foriro de Romo, venas du Terlaboristoj. Ambaŭ volas ligeriĝi de la edzinoj, unu estas kolerema kaj la alia nekolerema. Tamen ambaŭ laŭdas la edzinon de la alia kaj parolas pri interŝanĝo. Venas aliaj vendistoj kaj aĉetantoj. Unu el la virinoj parolas la nomon de Jesuo kaj la Diablo malaperas. Restas la Tempo kaj la Anĝelo. Al kelkaj junulinoj, la Tempo ofertas konsciencon. Al kelkaj aliaj la Anĝelo ofertas virton. Ĉiuj rifuzas. Ili venis al la foiro nur pro tio ke ili scias ke en ĝi estas Nia Sinjorino. Kaj ĉiuj kantas himnon honore al la Virgulino.

GV112. Romo

Sobre mi armavão guerra:
Ver quero eu quem a mi leva.

Tres amigos que eu havia,
Sobre mi armão porfia:
Ver quero eu quem a mi leva.

 Ĉirkaŭ mi oni preparas militon:
Mi scivolas pri tiu, kiu gajnos min.

Tri amikojn mi havas,
Ĉirkaŭ mi ili preparas disputon.
Mi scivolas pri tiu, kiu gajnos min.

(kantas Carmen Ziege)

GV113. Ĉiuj

Blanca estais colorada,
Virgem sagrada.

Em Belem villa do amor
Da rosa nasceo a flor:
Virgem sagrada.
Em Belem villa do amor
Nasceo a rosa do rosal:
Virgem sagrada.

Da rosa nasceo a flor,
Pera nosso Salvador:
Virgem sagrada.
Nasceo a rosa do rosal,
Deos e homem natural:
Virgem sagrada.

 Blanka vi estas, plenvalora,
Sankta Virgulino.

En Bet-Leĥemo, vilaĝo de amo
El la rozo naskiĝis la floro:
Sankta Virgulino.
En Bet-Leĥemo, vilaĝo de amo
Rozo naskiĝis el rozujo:
Sankta Virgulino.

El la rozo naskiĝis la floro,
Nia Savanto:
Sankta Virgulino.
Rozo naskiĝis el rozujo,
Dio kaj natura homo:
Sankta Virgulino.

(kantas Jorge Teles)
 Continue lendo “Gil Vicente 35. AKTO PRI LA FOIRO (1527)”